TÜRKİYE EKMEK SANAYİ İŞVERENLER SENDİKASI
Eskimoların “kar” anlamına gelen tam bilmem kaç kelimesi varmış biliyor musunuz? Aslında o denli de övünülecek birşey de değil hani bu durum. Yaşadıkları yerde etraflarında kardan başka şey yok ki….
Bizim de ekmekle ilgili bir dolu deyimimiz, atasözümüz var ;
Ekmeğini taştan çıkartmak. Ekmek parası. Ekmeği ile oynamak. Ekmek aslanın ağzında. Açın gözü ekmek teknesindedir. Ne ka ekmek, o ka köfte! Ekmek çarpsın!!!
Adamın ekmeğini yedim dersin, o adamın sana hakkı geçtiğini anlatmak için. En kutsal şeylere bile değer verilmediğini, onlarda bile ahlaksızlık edildiğini ima için, ekmekler de bozuldu deriz.
Oktay Akbal’ın “ Önce ekmekler Bozuldu” adlı hikaye kitabı vardı, bilir misiniz? Bir çırpıda okudum ve Türklerin ekmekle olan ilişkilerinin sadece bazılarını da burada sıraladım..
Başka milletler de saygı duyar ekmeğe. Mesela Rusya’da Lenin, halkına barış, toprak ve en önemlisi de ekmek sözü vermiş. Üzerinde güneş batmayan imparatorluk olarak adlandırılan İngiliz imparatorluğunda eve para getiren kişiye “ evin ekmeğini kazanan” denir. Ayrıca Masaya ekmek koymak diye bir deyim vardır.
Bu arada her dinde, kutsal günler için özel ekmekler yapılır. Yahudiler, Cumartesi günü örgülü, yumurtalı ekmeklerini yemezlerse, o gün kesinlikle özel gün sayılmaz….
Müslümanlıkta Ramazan’da pidenin kokusu gelecek ki, yılın neresinde olduğumuzu bilelim. Tüm Hıristiyanlar tarafından kutlanan Paskalya’da Paskalya çöreği de bir çeşit ekmektir, özel günde özel ekmek.
Kısacası bizler ekmek yer bir milletiz. Bir maaşla kaç ekmek alınacağını hesaplarız hemen bir çırpıda. Bu nedenle önemli şeylerin sembolüdür ekmek. “Evine ekmek götüremiyor” deriz, çok fakir anlamında. Kar yağınca kuşlar için ıslak ekmek koyarız pencere kenarına. Kedilere süte ekmek doğrarız. Canımızdan can verir gibi.
Hatırlarmısınız bilmem ama eskiden bir ekmek arasına bir parça tereyağı ile şeker koyup sokağa salardı çocukları anneleri.Koşuşturan çocuklar tüm enerjileri o ekmekten alırdı bilir misiniz ? Anadolu’da hatta büyük şehirlerin kenar semtlerinde umarım halen bu gelenek devam etmektedir…
İnşaatta çalışanları ekmek arası domates, kaşar, zeytin yerken görsem içim titrer. Yürürken de yerde ekmek görsem hemen kenara koyarım ben. Çarpılacağımı sandığımdan filan değil. Birileri ekmiş, biçmiş, ayıklamış, öğütmüş, mayalamış, şekillendirmiş, pişirmiş. Başkası da bütün gün çalışmış da parasını kazanıp almış. Bütün bu insanların emeklerine saygısızlık gibi geliyor o ekmeğin yerde kalması. Hiç olmazsa bir böcek, bir kuş, bir kedi yesin de boşa gitmesin onca uğraş.
İnsanoğlu bilinen tarih itibariyle tam otuz bin yıldır ekmek yapıyor. Dile kolay, otuz-bin-yıl! Çatalhöyük’te ekmek kırıntıları bulundu. Mısır’da piramitlerde çalışan işçiler için gün boyu ekmek pişiren büyük boyutlu fırınların varlığı belirlenmiş. Bu arada ekmekte ahlaksızlık eden, gramajından çalan, içine kötü bir şeyler ekleyenleri feci halde cezalandırırlarmış Orta Çağ’da. Her fırının meraklısı da varmış o zamanlar. Hatta Mısır döneminde de, fırınlar “ en iyi , en lezzetli ekmeği ben yaparım” diyerek iddiaya bile girerlermiş.
Hiç mayalanmayan, dümdüz ekmekler var. Az mayalı, hafif kabarmış pideler.. Ekşimiş mayası haftalarca gözü içine bakılanlar da var.
İsmini şehirden alan Trabzon ekmeği ya da bir başka adıyla Vakfıkebir ekmeği var uzun süre bayatlamayan…
Francala dediğimiz, yani Fransız usulü ekmekler. Bugün herkesin masasından eksik olmayan o ekmekler de Avrupa’dan Türkiye’ye girmiş. Ağır taş fırın ekmekleri, yusyuvarlak köy ekmekler var. Çavdarlı, cevizli, zeytin ezmeli….
Bunca yıldır ekmeğin hep sağlıklı olmasına dikkat edilmiş. Sağlıklı ellerde pişirilmiş,sağlıklı ellerde satılmış…
Ama bugün için bazı tehlikeler var… Sokak aralarında,pazarlarda “Köy ekmeği “ ya da “ Ev ekmeği” adı altında satılan ekmekler….
Nerede nasıl ve hangi koşullarda yapıldığı bilinmeyen ekmekler…
Evet ev ekmeklerimiz bir başka ama bunlarla elbette ki alakası yok… Köy ekmeklerimiz de bir başka ama diyorum ki bunların köy ekmekleri ile alakası yok…
Nerede ne şarlarda hangi katkı maddeleri kullanılarak yapıldığı belli değil…
“Ekmek makineleri çıktı, mertlik bozuldu” demeyin asla.. Yeter ki evde pişirilmiş ekmeğin kokusu sevdiklerinizi büyülesin, ancak sağlıklı olması için ekmek makineden çıksın. Zaten onun da bir yolu var: Makinede karar, fırında pişirirsiniz.
Maksat ekmek eksilmesin evlerimizden. Ama sağlıklı ekmek… Fırında pişen ekmek.. Fırın ekmeği yani…..
